Hmuh theih loh = Kai thei lo!

Muankima


Heti lama thawktute chuan kan thupui khi an chiang deuh vek ang a, awareness ah pawh uar takin an sawi ṭhin a. Mahse vawiin thlengin ART hi la ngaipawimawh tâwk lo kan la awm zel niin a lang a, chuvangin UNAIDS thu leh hla hi kan ziak chhuak ve reng reng ang e.

Dt. 20th July, 2018 khan hei hi UNAIDS Official Site ah Feature Story atan an hmang a. UNAIDS hi la hre lo kan awm takin UNO hnuaia khawvel pum HIV/AIDS do tura inzawmkhawm pawl a ni a. UNAIDS thuchhuak chiah hi HIV/AIDS chungchangah chuan thudik a ngaih tur a ni a, HIV/AIDS chungchanga thuthang a awm reng rengin an official website hi check vat mai tur a ni a, an lo chhuah ve lo a nih loh chuan rin loh hmak mai tur a ni. Tichuan hoax (thu dik ziktluak lo) rawn lâr/darh hluai (viral) vangin kan chi-ai fo lo mai ang!

"Hmuh theih loh chuan a kaichhawng thei lo.." tih hi UNAIDS hrilhfiahna thar a ni a. A awmzia ah chuan miin ART ṭha taka a lâk chuan hunbi neia Viral Load check (count) sak ṭhin an ni a, chu Viral Load count ah chuan 'Undetectable' (taksa a HIV leh a hnathawh hmuh theih tawh loh) khawpa a ART lâkin a taksaa HIV te a nawr tawmim zo tawh a nih chuan, HIV kha thi vek lovin a taksaah la awm tho mahse mipat hmeichhiatna hmangin midang a kaichhawng thei tawh lo tihna a ni. Chuvangin viral suppression nei ngei tura HIV kai tawh phawt chuan ART lâk ṭhat hi tih mâkmawh a ni a, chutih rualin virally suppressed (taksa a HIV leh a hnathawh hmuh theih tawh loh) a nih tawh vangin miin ART thlah ta se, a thlah rual rual chuan a taksa a HIV te chu rawn active (che chhuak) lehin an inthlahpung leh zui nghal tho dawn a, chuvangin ART hi chu damchhunga a hun dik taka lâk zat zat reng tawh tur a ni tih erawh kan hriatreng a ngai thung.

He HIV treatment kan hmanlai (ART) hian HIV inkaichhawng zel tur a ven dan kum 20 chhung teh meuh mai UNAIDS in an zirchianna chuan miin 'undetectable viral load' (taksa a HIV leh a hnathawh hmuh theih tawh loh) a thlen chinah chuan mipat hmeichhiatna hmangin HIV hi midangah a kaichhawng thei lo tih a nemnghet ta a ni. A va lawmawm tak em!

Mipat hmeichhiatna hmanga HIV inkaichhawn dan zirchianna hi nupa, pakhat zawk HIV+ leh pakhat zawk HIV- zinga nupa tuak sang chuang zingah kum 2007 aṭanga kum 2016 thleng khan zirchian a ni a, an zirchianna ah chuan virally suppressed (taksa a HIV leh a hnathawh hmuh theih tawh loh) tawh te zinga pakhat mahin an kawppui te hnenah HIV hi an la kaichhawng aih lo! Mahse kan hriat tel tho ngai erawh, miin a taksaa HIV leh a hnathawh hmuh theih tawh lohzia a hriat theihna awmchhun chu Viral Load count chiah hi a ni a, rinthua him tawh anga lo inngaih ngawt erawh a thiang lo thung.

He thu hi HIV nena nun hmang mek te, anni hmangaihtu te leh buaipuitu zawng zawng tan pawha thu lawmawm tâwp a ni a. A lawmawmzia kan chian theihna atan:
- Miin HIV lo kai ta se la, a hmangaih em em a nupui/pasal a kai dawn lo tih a hriat a a hahdam phah nasat turzia hi chhut thiam theih a ni lova..
- Nula/tlangval HIV kai zingah HIV kai lovin kawppui a nei thei a, fa a nei thei tih hriat ngawt pawh hian a beidawnna tur lak ata a chhan ngei ang a..
- HIV kai nupui/pasal leh ngaihzawng nei te pawhin he thu hi chu an dampui suai suai tawh ang.

Kawng hrang hrangin he thu vanga beiseina a nun thar nasat dan tur hi chhut theih a ni ang, a chhut tu a zir zelin a chiang mai ang. MAHSE LIANPUI awm ta chu, miin ṭha taka treatment (ART) a lak vang leh viral load a test hnuah chauh hetiang dinhmun a thlen tawh leh la thlen loh hi a hriat theih a, hunbi neia test tir ṭhin a nih avangin ei ṭha tan pawh duh hun huna test tir ngawt theih a ni lo. Chuvangin HIV kan lo kai ve a nih chuan ART lâk ṭhat lama kan ram ṭan hmasak phawt mai kha kan tih theih awm chhun a ni a. A bak chu a hun dik takah test turin a thawktu lam ten min rawn ko mai turah ngaiin hahdam takin kan nghak thei e.

He thu hian miin he natna hrik (HIV) leh he natna hrik vanga natna (AIDS) an hriat chian loh avanga a kai te leh vei te an thinhrik leh an hmusit fo ṭhin chu a umbo thuaiin a rinawm a, hmangaihna nen inlungrual taka he natna umbo tura mi zawng zawng kan ṭanrual phah thuai a rinawm.

"HIV chu taksa ralvengtu eichhetu natna hrik a ni a, chu natna hrik kaiin treatment (ART) a la lo/ṭha lo a nih chuan AIDS a vei thei a, chu AIDS natna chu tihdam theih tawh loh natna a ni.."

tia kan au nasat lehzual hi a va ngai tak em! HIV kai tawh zingah ART pawimawhzia chiang lo hi kan tam a, chu chu mi ram ang lova kan rama HIV kai te an thih phuk phuk chhan leh kan rama a darh chak tulh tulh chhan pakhat pawh a ni si a.

A hnuaiah hian UNAIDS Feature Story link ka dah a, hetah hian a duh tan UNAIDS Explainer hi PDF a download theih a ni e.

Click HERE to read UNAIDS Feature Story

HIV lakah i la him a nih pawhin i hmangaihte an him/dam theihna atan, HIV kai ten ART an lâk hreh phahna turin lo enhrang ngai lo la; HIV i kai tawh a niha miin an lo enhrang/thinhrik palh che a nih pawhin i hmangaihte an him theihna atan leh i damreina atan ART hi ṭha takin lo la ngei nang che..

'Nang' leh 'kei' zel hi a ṭanrual vek phawt chuan, HIV kai zawng zawng taksaa HIV leh a hnathawh hmuh theih loh dinhmun thlen hi thil theih ngei a ni..

I ṭang zel ang, i bei zel ang, hmangaihnaa inthuam chak zelin, kan himna'n, kan damna'n..

Comments

Popular posts from this blog

HIV LEH AIDS HI CHU THIL HRAN DAIH!

Condom leh hriau chungchang hi!

90-90-90 bihchianna!